recenzja „Julie Keeps Quiet”: Poruszający debiut z Belgii obnaża zerwane relacje między nastoletnią gwiazdą tenisa i jej trenerem

Belgijski reżyser Leonardo Van Dijl w swoim debiutanckim filmie Julie Keeps Quiet tworzy porywający dramat psychologiczny wokół wyboru gwiazdy elitarnej akademii tenisowej, by nie zabierać głosu w obliczu tragedii. W swojej pierwszej roli aktorskiej, młoda asa tenisa Tessa Van den Broeck uwewnętrznia niepokój tytułowej bohaterki z powolną intensywnością. Cisza filmu jest tak naładowana niepokojem, uporem, niewyrażonym gniewem i pragnieniem anonimowości nastoletniej sportsmenki, która przeżyła traumę, że ciągłe uderzenia jej rakiety w piłkę przecinają napięcie niczym gwałtowne wstrząsy.

Rozwijający się głównie w statycznych klatkach, które utrzymują historię w skupieniu laserowym, z precyzyjnym wykorzystaniem współczesnej amerykańskiej kompozytorki muzyki klasycznej Caroline Shaw, jest to surowo skuteczne dzieło. Łączy go pokrewieństwo z Playground Laury Wandel z 2021 roku i zeszłorocznym The Teachers’ Lounge İlkera Çataka, wszystkie trzy filmy koncentrują się na postaciach w emocjonalnie trudnych sytuacjach w bańce systemów szkolnych.

Bracia Dardenne pełnili rolę koproducentów, a w filmie można dostrzec delikatne echa ich uproszczonej narracji i rygorystycznie naturalistycznych występów solidnego zespołu, w którym nastoletnie postacie są grane przez nieprofesjonalistów. Autor zdjęć Nicolas Karakatsanis kręci film przy użyciu naturalnego światła, co oznacza, że Julie jest często spowita w cieniu.

Zręcznie dopracowany scenariusz autorstwa Van Dijl i Ruth Becquart (która pojawia się również w roli matki Julie) wrzuca nas z zerową ekspozycją w sam środek surowych nerwów i wzmożonej czujności pracowników i studentów akademii. Pytania krążą wokół niewyjaśnionej nieobecności trenera Julie, Jeremy’ego (Laurent Caron), ale ona opiera się każdej próbie nakłonienia jej do otwarcia się.

Będąc już kimś z zewnątrz, biorąc pod uwagę, że jest stypendystką dotowaną przez czesne bogatych dzieciaków, Julie staje się bardziej ostrożna, gdy analizuje – lub zakopuje? – swoje skomplikowane uczucia związane z ostatnimi wydarzeniami. Najważniejszym z nich jest samobójstwo Aline, 16-letniej członkini akademii również trenowanej przez Jeremy’ego, widzianej w filmie o jej nadziejach na dołączenie do Belgijskiej Federacji Tenisowej. Przygotowując się do nadchodzących testów BTF, Julie obsesyjnie ogląda ten film.

Szefowa akademii, Sophie (Claire Bodson), informuje studentów, że zewnętrzni mediatorzy są sprowadzani w celu wszczęcia wewnętrznego dochodzenia i przeprowadzenia wywiadów, w celu promowania bardziej otwartego dialogu i wspierania bezpiecznego środowiska. Jednak pracownicy organizacji również wydają się postępować ostrożnie, obawiając się, że zostaną wplątani w przypadku ujawnienia poważnych wykroczeń.

Wydaje się to coraz bardziej prawdopodobne, gdy rozeszła się wieść, że Jeremy został zawieszony i chociaż Julie początkowo pozostaje z nim w kontakcie telefonicznym, zachowuje te rozmowy dla siebie.

Van den Broeck odgrywa milczenie Julie nie jako słaby wybór, ale wymagający znacznej siły. Od samego początku jest jasne, że granice zostały przekroczone i że Julie zmienia poglądy na temat swoich ostatnich doświadczeń w świetle śmierci Aline. Jej nauczyciele i rodzice są zaniepokojeni spadkiem jej ocen, ale ona upiera się, że wszystko z nią w porządku.

Jedną z mocnych stron filmu Van Dijla jest to, że milczy na temat tego, co się stało, nawet jeśli jest to jednoznacznie wskazane w jedynej scenie Jeremy’ego, kiedy spotyka się z Julie w kawiarni, aby porozmawiać. To niepokojące spotkanie jest efektywnie nakręcone w słabym świetle, z dwoma postaciami prawie w sylwetce.

Mroczne obszary dynamiki zawodniczka-trener są żyznym terenem dla drażliwego dramatu, który paradoksalnie jest wzmacniany, ponieważ usta Julie pozostają zamknięte. Fakt, że najpierw Aline, a następnie Julie zostały uznane za gwiazdy i otrzymały indywidualne sesje treningowe z Jeremym sugeruje, że nadając priorytet potencjałowi graczy akademii, aby włamać się do profesjonalnego tenisa, instytucja była niedbała w swojej roli nadzorczej.

W krótkich, mocnych scenach rozegranych z nieomylną powściągliwością, film obserwuje Julie ćwiczącą serw, poddającą się fizjoterapii z powodu kontuzji lub ćwiczącą na siłowni, co wskazuje na to, że używa sportu jako mechanizmu radzenia sobie.

Słucha sceptycyzmu Jeremy’ego na temat jej zastępczego trenera, Backie (Pierre Gervais), ale uczy się z nim współpracować – być może w zdrowszy sposób. I stopniowo zaprzyjaźnia się z innymi dziewczynami, wychodząc do pewnego stopnia ze swojej skorupy, pozostając milczącą, gdy rozmowa dotyczy jej byłego trenera.

Większość filmowców doprowadziłaby postać do punktu krytycznego, w którym wyjawiłaby swoje sekrety. Ale zdecydowane stanowisko Julie wydaje się nie podlegać negocjacjom. Chociaż w kilku momentach wydaje się być na skraju mówienia, czerpie cichą siłę ze swojej determinacji, nie pozwalając, by trauma ją zdefiniowała lub wykoleiła jej karierę tenisową.

Można sobie wyobrazić, że film może przeszkadzać ludziom, którzy wierzą, że wszystkie kobiety mają obowiązek ujawnić swoich oprawców. Scenariusz Van Dijla i Becquarta jest jednak na tyle inteligentny, by wiedzieć, że okres dojrzewania to burzliwy czas, a podczas gdy Julie pozostaje skonfliktowana i wrażliwa, milczenie staje się dla niej kwestią samozachowawczą. To, czy tak pozostanie, jest kwestią otwartą do interpretacji.