Nakdong River, reżysera Jun Chang-geun, był jednym z zaledwie 12 koreańskich filmów wyprodukowanych podczas wojny koreańskiej – i przez lata uważano go za zaginiony. Kiedy więc pracownicy Koreańskiego Archiwum Filmowego natknęli się niedawno na kopię filmu – źle skategoryzowaną i przechowywaną przez lata w niewłaściwej sekcji magazynu – badacze byli pełni szoku i ulgi.
Po wyczerpującym procesie cyfrowej restauracji przeprowadzonym przez Koreańskie Archiwum Filmowe, Nakdong River został pokazany dla publiczności po raz pierwszy od siedmiu dekad w ubiegły czwartek na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Busan
Półdokumentalny, Nakdong River został pierwotnie wyprodukowany jako film propagandowy i sfinansowany przez rząd Korei Południowej, aby edukować ludzi o brutalności wojny i wysiłkach zmierzających do odbudowy zniszczonego wojną kraju po jej zakończeniu. Przedstawia fikcyjną postać, Il-ryunga, który po ukończeniu studiów wraca ze swoją dziewczyną do rodzinnego miasteczka w pobliżu rzeki Nakdong i rozpoczyna pracę nad odbudową swojej wioski. 44-minutowy film jest mieszanką dramatu i dokumentu. Zawiera ujęcia rzeczywistych scen bitewnych z wojny koreańskiej oraz rzadkie obrazy życia uchodźców w pobliżu rzeki Nakdong, najdłuższej rzeki w kraju przepływającej przez największe miasta. Odejście od większości istniejących koreańskich filmów z epoki, których akcja rozgrywa się w Seulu, przedstawia również wczesny Busan, tymczasową stolicę podczas wojny koreańskiej po zajęciu Seulu przez komunistów.
„To fikcja, ale film wzmocnił poczucie rzeczywistości, wstawiając rzeczywiste materiały z wojny” – mówi Jeong Jong-hwa, starszy badacz w Koreańskim Archiwum Filmowym. „Pomógł również poinformować uchodźców, którzy zostali ewakuowani ze swoich domów, o stanie wojny”
Chociaż jest to film propagandowy, Hong-jun Kim, dyrektor Korean Film Archive, wyjaśnia, że film zawiera wiele eksperymentalnych elementów jak na tamte czasy, np. jego poetyckie otwarcie pokazujące kobietę tańczącą wzdłuż rzeki.
„Kontekst filmu propagandowego byłby nieunikniony, biorąc pod uwagę, że był to czas wojny i istniała cenzura ze strony rządu” – mówi Kim.
Partytura filmu, autorstwa Yun Isanga, kompozytora o międzynarodowej sławie, ma również znaczenie historyczne, ponieważ dźwięki użyte w filmie stały się podstawą późniejszego utworu orkiestrowego Yuna Poemat na rzece Nakdong,, który został ukończony w 1956 roku podczas studiów muzycznych w Paryżu. Jest to również jedyna muzyka Yun, o której wiadomo, że została użyta w filmie.
Yun został wygnany przez rząd koreański podczas zimnej wojny i osiadł w Niemczech, gdzie komponował przez całe późniejsze lata.
Do niedawna uważano, że muzyka w Nakdong River została skomponowana przez innego koreańskiego muzyka o nazwisku Dong-jin Kim.
„Kiedy po raz pierwszy dostałem telefon z Korean Film Archive w czerwcu, wyjaśniłem im, że są w błędzie i muzyka w filmie jest faktycznie skomponowana przez Kima” – powiedział Kim Won-cheol, krytyk muzyki klasycznej. „Ale kiedy faktycznie obejrzałem film, okazało się, że to utwór Yun. To będzie ważny dokument w historii klasycznej muzyki koreańskiej, ponieważ informacje o twórczości Yuna przed jego wyjazdem do Japonii na studia muzyczne były bardzo fragmentaryczne.”
Naukowcy z Koreańskiego Archiwum Filmowego byli również uradowani, gdy dowiedzieli się, że nie było żadnych uszkodzeń ani znaczących strat w dźwięku i obrazie odkrytej przez nich na nowo kopii filmowej.
„Nie oznacza to, że stan filmu jest technicznie doskonały, ale nie posiada on brakujących części, co jest rzadkością w przypadku filmów nakręconych w tamtej epoce” – mówi Kim. „Wierzymy, że mogła to być oryginalna odbitka filmowa, która została zachowana przez organizację rządową i wysłana do Koreańskiego Archiwum Filmowego, gdy zostało ono otwarte w 1974 roku”
Pod względem technicznym film ten jest również pierwszym w historii Koreańskiego Archiwum Filmowego przypadkiem odrestaurowania filmu nakręconego na 16 milimetrach. Wszystkie poprzednie rekonstrukcje dotyczyły filmów 35-milimetrowych.
Jun, reżyser Nakdong River, rozpoczął swoją karierę jako aktor we wczesnych filmach koreańskich, takich jak Shanghai 55th Avenue. Pod rządami kolonialnymi kręcił pro-japońskie filmy, ale po wyzwoleniu kraju spod japońskiej aneksji w 1945 roku, produkował lub występował w filmach, które wychwalały życie koreańskich działaczy niepodległościowych
„Jun to ważna postać w historii koreańskiego kina” – mówi Kim. „Renowacja filmu jest wciąż częściowo niekompletna, ale uznaliśmy, że przedstawienie go widzom w Busan ma sens”