’The Great Basin’ Review: Intymny portret wiejskiej Nevady w wykonaniu dokumentalisty

Las Vegas i Reno oraz nagłówki wyborów parlamentarnych – to mniej więcej tyle, co wielu Amerykanów wie o Nevadzie. W The Great Basin, nowojorski filmowiec Chivas DeVinck (The Poets) skupia się na części rozległych wiejskich obszarów stanu i kilku wytrzymałych mieszkańcach. Ze swoim związkiem z ziemią i niekończącą się walką z żywiołami, są to ludzie, którzy często są romantycznie przedstawiani jako emblematy słonej ziemi i, co najmniej tak samo często, wykluczani z większej rozmowy społecznej.

Każdy, kto jechał tak zwaną Loneliest Road in America w Nevadzie lub innym testującym duszę odcinkiem asfaltu przez niezamieszkany Zachód, prawdopodobnie zauważył odizolowany dom lub dwa w szerokim, szerokim krajobrazie i zastanawiał się, kto tam mieszka. The Great Basin oferuje intymne spojrzenia na te życia – bardziej niż nadrzędnym argumentem, film DeVincka jest kolekcją żywych pocztówek. Współpracując z autorem zdjęć Yoshio Kitagawą, reżyser uchwycił scenerię z ujmującą prostotą – eleganckie, ale nienaganne widoki górskich terenów i łąk hrabstwa White Pine, pierwszy sugestywny widok tego świata z powoli jadącego pociągu towarowego.

Wydarzenia na ekranie rozwijają się na początku 2020 roku. Ludzie zaczynają mówić o COVID, jest jedno lub dwa przelotne odniesienia do nadchodzących wyborów prezydenckich, a Małe kobietki grają w Central w Ely, jednosalowym teatrze z zabytkowym projektorem Motiograph, którego wpływy prawdopodobnie mają niewielkie znaczenie dla prognostyków kasowych. (W chwili, gdy piszę te słowa, teatr wyświetla Black Panther: Wakanda Forever).

Miasteczka-widma, których jest tu wiele, nie są częścią mozaiki DeVinck’a; choć porusza on kwestie historyczne, interesuje się ludźmi, którzy przenoszą je na tu i teraz. Są wśród nich rolnik i jego peruwiańskie pasterze, bywalcy barów w McGill Club, starzy wyjadacze strzelający do siebie przed pocztą, pracownicy i jeden z klientów Stardust Ranch Saloon & Brothel, pracownicy szpitala, rzeźnik w supermarkecie krojący i pakujący swoje wyroby oraz para wyznawców filozofii New Age zwanej Szkołą Naturalnego Porządku.

Zaczyna się od małomiasteczkowej wersji procedury miejskiej w stylu Wisemana, kiedy to pięciu komisarzy hrabstwa, prowadzących swoje regularne publiczne spotkanie w bibliotece, wysłuchuje łzawego świadectwa jednego z mieszkańców o umierających wiązach i dyskutuje, czy wprowadzić wymóg posiadania licencji na posiadanie psa. Kwestionując potrzebę takiego rejestru psów, jeden z komisarzy powołuje się na „perspektywę wolności/wolności”, a jego jedyna koleżanka szczerzy się.

Ale większość polityki, która pojawia się w The Great Basin przekracza partyjne ortodoksje i animozje. Hank Vogler, skromny hodowca owiec, który jest jedną z centralnych postaci filmu i który po cichu wyjaśnia, dlaczego ceni sobie Drugą Poprawkę, jest aktywnym członkiem koalicji, w skład której wchodzą rolnicy, rdzenni mieszkańcy i ekolodzy. Razem walczą z projektami Southern Nevada Water Authority i deweloperami, którzy pożądają zasobów tego regionu. Proponowany gazociąg z ich regionu do Las Vegas zapewniłby dostawy wody dla ludnego hrabstwa Clark i, jak ostrzegają protestujący, ostatecznie pozostawiłby resztę stanu wysoko i sucho.

Śledząc historię regionu i patrząc na mapę, Delaine Spilsbury, starsza w plemieniu Western Shoshone, która jest kolejnym kluczowym członkiem koalicji przeciwko rurociągowi, dzieli się rodzinną historią o tym, jak jej babcia została osierocona jako dziecko, kiedy wszyscy starsi w jej wiosce zostali zabici przez białych osadników. Mormoni, którzy adoptowali pozbawione rodziców dzieci, uczynili z nich służbę domową, zanim wysłali je do tzw. szkół indiańskich, których celem było pozbawienie ich języka i kultury.

Film maluje zróżnicowany i bogaty portret wsi, choć kilku fragmentom, zwłaszcza pod koniec, można było poświęcić więcej czasu i uwagi. Partytura Félicii Atkinson, przechodząca od jazzowych riffów do eterycznych odcinków, jest istotnym elementem, pomagającym powiązać pozornie różne fragmenty z nawiedzającą wrażliwością. Najbardziej wymowny motyw dokumentu składa się z kilku sekwencji patrzenia przez przednią szybę samochodu, który porusza się nieprzerwanie po wolnych od ruchu uliczkach biznesowych i górskich drogach, podczas gdy lokalni spikerzy radiowi robią swoje.

DeVinck rozpoczyna The Great Basin w ciemności jaskini, a kończy widokiem rozgwieżdżonego nocnego nieba – poetyckie skoki, które może nie są poruszające w danej chwili, ale stawiają przemyślane pytania o to, jak postrzegamy świat. Podobnie jak historia o kudłatym psie, opowiedziana przez patrona Klubu McGill i wywołująca zerowy odzew ze strony jego przyjaciół, nie wszystko w dokumencie trafia do odbiorcy, przynajmniej nie od razu. Ale zwracając uwagę i nie spiesząc się, reżyser i jego redaktorzy, Matthieu Laclau i Yann-Shan Tsai, honorują miejsce, które przedstawiają – miejsce, gdzie pory roku są długie i mogą być bezlitosne. Zapraszają nas z autostrady i proszą, byśmy słuchali.