’Ingeborg Bachmann – Journey Into the Desert’ Review: Vicky Krieps błyszczy w słabym biograficznym filmie Margarethe von Trotta

Margarethe von Trotta, jedna z czołowych niemieckich reżyserek, od lat 70. nie jest obca opowieściom o kobietach, które podobnie jak ona przeciwstawiały się konwenansom w środowiskach zazwyczaj zdominowanych przez mężczyzn.

Niezależnie od tego, czy portretuje życie i śmierć rewolucyjnej socjalistki (Róży Luksemburg), przełomowej filozofki (Hannah Arendt), czy średniowiecznej mniszki, kompozytorki i botanika (Vision), wiele z najlepszych filmów von Trotta nosiło w sobie bohaterów, którzy odmawiają ukłonu wobec płci i norm społecznych.

Tak było z pewnością w przypadku Ingeborg Bachmann, sławnej austriackiej poetki i pisarki, która żyła wbrew swoim czasom i w końcu zapłaciła za to cenę, umierając przedwcześnie w wieku 47 lat. Grana przez Vicky Krieps, jest centralnym punktem tego pięknie zmontowanego, ale raczej sztywnego filmu z epoki, który kronikarsko opisuje nieudany romans Bachmann ze szwajcarskim dramaturgiem Maxem Frischem oraz jej podróż na pustynię, aby zapomnieć o miłości i być może odnaleźć siebie na nowo.

Osiemnastoletni von Trotta, który bierze udział w konkursie głównym w Berlinie, powinien z łatwością trafić do lokalnych domów kultury, zwłaszcza tych, które zajmują się starszymi widzami. Jednak ani Bachmann ani Frisch nie są znani poza granicami Niemiec, co może sprawić, że ten gustowny, ale duszny romans będzie trudniejszy do sprzedania za granicą.

Po krótkim wstępie, który pokazuje zakochaną Bachmann na łożu śmierci, film wykorzystuje strukturę retrospekcji, aby zrelacjonować dwa główne wydarzenia z życia autorki. Jednym z nich jest jej podróż, w towarzystwie młodego pisarza i filmowca, Adolfa Opla (Tobias Resch), do nienazwanego kraju na Bliskim Wschodzie w celu zaczerpnięcia powietrza i przezwyciężenia depresji związanej z monumentalnym rozstaniem, która trawi ją żywcem.

Drugi, który jest przeplatany wszystkimi polerowanymi sekwencjami pustynnymi, ujawnia tulipanowy pięcioletni romans Bachmanna z Frischem (Ronald Zehrfeld) – romans, który zaczyna się uroczo, ale kończy jak Wojna na róże dla intelektualistów z wyższych sfer, z tą dwójką idącą na całość w różnych smakowitych szwajcarskich lub włoskich dekoracjach (dzięki uprzejmości Su Erdt) i najbardziej szykownych kostiumach (dzięki uprzejmości Uli Simon).

Film jest tak wyrafinowany i pełen dobrego smaku, nie mówiąc już o cytatach z poezji i dialogach oddanych w cudzysłowie, że często sprawia wrażenie obojętnego. To zawsze pułapka biografii o sławnych autorach – nie ma nic nudniejszego niż oglądanie pisarza – ale problematyczne jest też to, że historia Bachmann-Frisch od początku wydaje się skazana na niepowodzenie, tak bardzo nie pasują do siebie osobowościami.

Bachmann, który jest już uznanym poetą, kiedy się spotykają, wpada w ramiona Frischa po przedstawieniu jednej z jego sztuk w Paryżu, oczarowany jego słowami i literacką pewnością. Ale po bardzo krótkim miesiącu miodowym Frisch okazuje się być dość nudny: wydaje się, że nie pragnie niczego więcej niż tego, by Bachmann zamieszkała w jego nienagannie zaprojektowanej rezydencji w Zurychu i siedziała, podczas gdy on pisze na maszynie nowy materiał, jego klawisze brzęczą tak głośno, że Bachmann nie może skupić się na swojej pracy.

To oczywiście nie spodoba się poetce, która wyjeżdża do Rzymu, aby odetchnąć i ponownie nawiązać kontakt z Hansem Wernerem Henze (Basil Eidenbenz), kompozytorem, z którym wydaje się mieć przelotny romans. A jednak Bachmann nie może się powstrzymać od powrotu do zazdrosnego i bezdusznego Frischa, starając się, by wszystko się ułożyło. Jest naprawdę zakochana w mężczyźnie, pomimo wszystkich jego wad, ale jest również zakochana w swoim pisarstwie, a umieszczenie dwóch znanych autorów w tym samym małym domu staje się receptą na katastrofę.

Próba zbudowania z tego dramatu nie jest łatwym zadaniem, i choć von Trotta uzyskuje pewną trakcję dzięki strukturze retrospekcji, nie wspominając o świetnych występach i scenerii, to po prostu nie ma wystarczającej energii, by ożywić swój film. Podczas gdy pustynne ramy filmu wypełniają nas atrakcyjnymi wizualizacjami, romans Bachmanna z młodszym Oplem prowadzi do wielkiej konkluzji, która ma dotyczyć seksualnego wyzwolenia pisarza, ale czuje się niewygodnie jak egzotyczny orientalizm.

Ratunkiem dla Ingeborg Bachmann jest Krieps, która nie tylko bez wysiłku przełącza się między niemieckim, francuskim i włoskim, gdy jej postać przeskakuje między krajami i kontynentami, ale sprawia, że jej ciągły wewnętrzny niepokój jest zarówno realny, jak i bolesny. bachmann mówi do Frischa na jednej z ich pierwszych randek: „Unieszczęśliwisz mnie, ale podejmę to ryzyko”, a pod koniec filmu podsumowuje swoje uczucia dotyczące romansu, mówiąc: „Faszyzm jest pierwszym elementem w relacji między mężczyzną a kobietą”

To nie jest ktoś, kto traktował rzeczy lekko, czy to była miłość czy literatura, a Krieps portretuje Bachmann jako osobę, która wciąż tęskniła za lepszym, nawet jeśli w głębi duszy zdawała się wiedzieć, że nigdy nie nadejdzie. Film von Trotta jest z pewnością pesymistyczny, zwłaszcza jeśli chodzi o to, jak bardzo strona osobista wpływa na stronę zawodową i odwrotnie. Ale Kriepsowi udaje się dać mu trochę nadziei.