recenzja „Very”: Uwodzicielska i otrzeźwiająca opowieść o sławie showbiznesu oczami córki ukochanego aktora

Odświeżająco outré oficjalne zgłoszenie Austrii do tegorocznego wyścigu po Oscary (film nie znalazł się na krótkiej liście) jest urzekającą eksploracją glamour, schmoozingu i niszczących duszę powierzchowności tego, co Joni Mitchell nazwał maszynerią do robienia gwiazd. Podobnie jak w przypadku poprzednich filmów fabularnych, reżyserzy Tizza Covi i Rainer Frimmel sami zajęli się wszystkimi najważniejszymi obowiązkami produkcyjnymi w Vera, kręcąc na taśmie 16 mm i wykorzystując w większości nieprofesjonalnych aktorów w połączeniu dramatu i dokumentu. Jednak ich najnowszy film jest również skokiem w kierunku bardziej ustrukturyzowanej fikcji, a w jego centrum znajduje się kobieta, której nie jest obca kamera.

Vera Gemma, która zdobyła nagrodę Orizzonti za najlepszą rolę kobiecą podczas premiery filmu w Wenecji, była gwiazdą reality show, striptizerką, pogromczynią lwów, scenarzystką i reżyserką, a także aktorką. Dorastała na planach filmowych, u stóp swojego słynnego ojca, Giuliano Gemmy, ukochanego luminarza włoskiego kina przez pół wieku, aż do jego śmierci w 2013 roku, w wieku 75 lat, w wypadku samochodowym. Jeśli jej główna rola jako wersja samej siebie jest sprzeczna z oczekiwaniami, mówi to więcej o oczekiwaniach niż o niej samej. Ze swoimi nieskrępowanymi i niesubtelnymi ulepszeniami chirurgicznymi oraz podejściem do mody, które faworyzuje oznaki luksusu, na pierwszy rzut oka można ją łatwo odrzucić jako wspinaczkę w stylu Kardashian w poszukiwaniu kolejnej okazji do zrobienia zdjęcia. Jednak Gemma i film bez zbędnych ceregieli zdzierają z niej tę powłokę.

Dostarcza wciągającego portretu 50-letniej kobiety, która jest coraz bardziej rozczarowana biznesem, który ceni młodość ponad wszystko, kwestionując założenia na całe życie, nawet jeśli nie może się od nich uwolnić. Z wyciszoną, ale zapierającą dech w piersiach bezpośredniością, sekwencja otwierająca obnaża słabości Very jako kogoś na obrzeżach gry o sławę, próbującego zachować pozory znaczenia. Po wystąpieniu na wydarzeniu brandingowym, udaje się do domu sama, zatrzymując się w ekskluzywnej kawiarni na szybką nocną kawę. Odkrywczy sposób, w jaki rozmawia z młodą kobietą przy ladzie (Stella Mazzuca), a później z młodym taksówkarzem (Jeda Filal), uruchamia nurt samotności i tęsknoty za złamanym sercem.

Przez całe życie przypominano Verze, że nie jest tak piękna jak jej ojciec, a żeby o tym nie zapomniała, nad jej łóżkiem wisi jego portret. Jak mówi swojemu młodszemu chłopakowi, Gennaro (Gennaro Lillio), narcyzowi i użytkownikowi pierwszego rzędu, bycie córką mężczyzny słynącego z dobrego wyglądu zamknęło przed nią więcej drzwi niż otworzyło. „Twoja twarz jest zbyt nowoczesna”, jeden z reżyserów (Luca Ragazzi) taktownie ujął to na spotkaniu castingowym, po czym poprosił o selfie, gdy dowiedział się, kim ona jest. Ale w strojach podkreślających figurę i kowbojskich kapeluszach, które nawiązują do początków jej ojca w spaghetti westernach, porusza się zdecydowanym krokiem.

Wycieczka do magazynu zawierającego pamiątki z życia i kariery jej ojca, w tym nagrania Super-8, kieruje Verę na nową, energetyzującą ścieżkę. W drodze do domu Walter (świetny Walter Saabel), kierowca, który wozi ją po mieście w niepozornym hatchbacku, i którego trzyma na liście płac bardziej z lojalności niż czegokolwiek innego, zderza się z motorowerem. W poczuciu winy Vera skupia się na rannym 8-letnim chłopcu, Manuelu (Sebastian Dascalu), a także jego ojcu, Danielu (Daniel De Palma) i babci z centralnego castingu (Annamaria Ciancamerla), która gotuje garnki makaronu e fagioli i utrzymuje płonący katolicki ołtarz z wieloma świecami.

Vera nie porzuca swoich zwykłych zajęć – zakupów błyszczących szpilek, chodzenia do salonu po nowe przedłużenia, konsultowania się z lekarzem w sprawie kolejnego powiększenia piersi – ale coraz bardziej inwestując w szczęście chłopca, pomija występy branżowe organizowane przez jej agenta (Angelo Perrone) i spędza coraz więcej czasu w rodzinnym sąsiedztwie, San Basilio, na obrzeżach Rzymu. Niezależnie od tego, czy zabiera go na jego pierwszy film (Laurel and Hardy’s Hog Wild), czy pomaga mu w odrabianiu lekcji, jest absolutnie naturalna z Manuelem, który jest tak uroczy, jak jego ojciec jest mocno zraniony i łatwo wpada w złość.

Zakorzeniony w nieupiększonej estetyce dokumentalnej, fikcyjne ramy scenariusza Coviego i zwinna praca kamery Frimmela uchwyciły elegancki dzień Gemmy w Trastevere, a także realia klasy robotniczej rodziny – na różne sposoby. A w wykonaniu Gemmy pogłębiające się przywiązanie Very do rodziny jest nie tylko wzruszające, ale i bez wysiłku: Niedaleko pod starannie utrzymaną powierzchownością jest miękka – ku rozczarowaniu zaniepokojonej przyjaciółki (Alessandra Di Sanzo) i oddanego Waltera, który widzi nadchodzące kłopoty.

Siostra Very, Giuliana Gemma, która również gra tutaj samą siebie, w pewnym zirytowanym momencie przypomina Verze, że bogactwo, z którym dorastały, nie jest już ich, i recytuje litanię seryjnych wyzyskiwaczy Very i luksusowych odpustów na przestrzeni lat. Wizyta z inną córką włoskiej rodziny filmowej, Asią Argento, prowadzi do otrzeźwiającej chwili przy grobie prawie sławnej osoby – sceny, która jest zarówno liryczna, jak i ostra jak brzytwa.

Żadne słowo ani gest w Vera nie zostały zmarnowane. A Gemma, odnajdująca ból i radość w każdej linijce i każdej ciszy, jest objawieniem, dając nam kogoś, komu naprawdę można kibicować w tej opowieści o drobiazgowych obrazach i nieuporządkowanym życiu.